W 2019 r.  przypada setna rocznica urodzin i dziesiąta rocznica śmierci Marka Edelmana – ostatniego przywódcy zbrojnego zrywu w getcie warszawskim. Wtedy – 19 kwietnia 1943 r. garstka słabo uzbrojonych bojowników Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego podjęła nierówną walkę z niemieckimi oddziałami pod dowództwem SS-Gruppenführera Jurgena Stroopa. Walkę o życie. Walkę o wolność. Walkę o pamięć.

Więc pamiętajmy – o Edelmanie, Cywii Lubetkin, Anielewiczu, Toli Altman, Antku Cukiermanie, Kaziku Ratajzerze i wielu innych żydowskich chłopcach i dziewczynach. Bo gdy już „… nie było żadnej nadziei…”, postanowili wykrzyczeć swoją desperacką chęć życia – wbrew zbrodniczym planom nazistów, wbrew obojętności cywilizowanego świata.  Niektórzy z nich ocaleli…

Po wojnie Marek Edelman zamieszkał w Łodzi. Ukończył medycynę. Został lekarzem kardiologiem w szpitalu im. Pirogowa. I tak jak dwadzieścia lat wcześniej na warszawskim Umschlagplatzu, tak teraz na sali operacyjnej łódzkiego szpitala musiał „zdążyć przed Panem Bogiem” – uratować tylu ludzi, ile się da, zanim Bóg „zdmuchnie świeczki ich życia”.

W stanie wojennym pomagał prześladowanym, podpisywał protesty przeciwko bezprawiu. Wielokrotnie podkreślał, że obowiązkiem każdego człowieka jest udzielanie pomocy słabszym i zagrożonym. Był autorytetem dla kilku pokoleń Polaków. Hanna Krall mówiła, że gdy chciała dowiedzieć się czegoś o świecie, pytała Kapuścińskiego, kiedy nie wiedziała jak postąpić, to szła do Marka Edelmana.

„Pytacie, co jest najważniejsze w życiu? Najważniejsze jest samo życie. A gdy już jest życie, najważniejsza jest wolność. A potem oddaje się życie za wolność i już nie wiadomo, co jest najważniejsze.”

Warszawa oraz Łódź – dwa miasta, z którymi Marek Edelman był związany przez całe życie, ogłosiły rok 2019  Rokiem Marka Edelmana.

Spotkajmy się po raz kolejny w Akcji Żonkile upamiętniając bohaterów warszawskiego getta – i tych, co z pistoletem w ręku bronili swego życia i godności, i tych, którzy każdym przeżytym dniem, każdym ludzkim gestem wobec drugiego człowieka przeciwstawiali się nieludzkiemu systemowi. Wspomnijmy także mieszkańców innych gett na ziemiach polskich, którzy stawili desperacki opór w obliczu śmierci.

Wszystkich, którzy chcą wraz z nami upamiętnić te wydarzenia, zapraszamy w dniu 19 kwietnia 2019 r. o godzinie 12.00 do Muzeum Ziemi Mińskiej przy ulicy Okrzei 16.

Program spotkania:

12.00  – 12.15   Wprowadzenie i krótki film poświęcony Markowi Edelmanowi,

12.15 – 12.30    Prelekcja o powstaniu w getcie warszawskim i oporze w innych gettach na ziemiach polskich, w tym w Mińsku Mazowieckim,

12.30 – 12.45 – Wspólne wykonanie papierowych żonkili – symbolu powstania w getcie warszawskim,

12.45 – Przejście pod pomnik upamiętniający zagładę mińskich Żydów (Stary Rynek), zapalenie zniczy, złożenie kwiatów.